Dask ve Deprem Sonrası Hasarlı Binalar Hakkında Uygulanacak Hukuki Prosedürler

Dask - Dask Tazminatı ve Deprem Sonrası Hasarlı Binalar Hakkında Uygulanacak Hukuki Prosedürler

Öncelikle ülkemizde yaşanan 06/02/2023 tarihli Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık büyük deprem felaketinde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza başsağlığı, ailelerine sabır; yaralı vatandaşlarımıza ise acil şifalar diliyoruz. Yaşadığımız yüzyılın en büyük felaketlerinden biri olan, 10 ilimizi içerisine alan deprem hepimizde derin yaşalar açmış, yüreklerimizi dağlamıştır. Milletimizin başı sağ olsun. En kısa zamanda tüm sorumlular hakkında yasal işlemlerin başlatılmasını umuyoruz.

Depremin acılarının sarılması gereken dönemlerde başımıza gelebilecek önemli durumlar hakkında bilgi vermeye çalışacağız.

●DASK Nedir? :  19 Ağustos 1999 depreminden sonra 2000 yılında kurulan Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), ülkemizde Zorunlu Deprem Sigortası edindirme, uygulama ve yönetimi faaliyetlerinden sorumlu, tüzel kimlikli bir kamu kuruluşudur. Zorunlu Deprem Sigortası; deprem ve depremden kaynaklanan yangın, yer kayması ve tsunami risklerine karşı maddi güvence sağlar. Dask'ın sadece deprem sarsıntısının konuta verdiği zararı değil, depremin sonucu oluşabilecek deprem tsunamisi ve yangın gibi büyük zararlara neden olan risklerde de güvence vermesidir. Konutun kısmi hasarlı ya da oturulamaz duruma gelmesi durumlarında zararı tazmin ederek hayatın normale dönmesi, bu deprem sigortasının esas amacıdır. DASK’ın amaçları: bütün konutları depreme karşı güvenceye almak, devletin deprem kaynaklı giderlerini azaltmak ve gelecekte oluşabilecek hasarlar için fon oluşturmak, ülkemizde sağlıklı yapılaşmaya katkı sağlamak, toplum genelinde sigorta bilincine destek olmak. DASK, deprem nedeniyle binanın yıkılmasını, deprem sonucu meydana gelen maddi hasarları, Binadaki temeller, ana duvarlar, bahçe duvarları, merdivenler, asansörler, koridorlar, çatılar, bacalar vs. alanlarda deprem sonucunda yaşanan hasarları kapsar.

● DASK Tazminatı Ödemesi Nasıl Yapılır? : Deprem sigortası tazminatı ödemesi alabilmeniz için öncelikle hasar bildiriminde bulunmuş olmanız gerekir. Hasar bildirimini Deprem Afet Sigortaları Kurumu genel müdürlüğüne, bölge müdürlüklerine ya da 125 numaralı ALO DASK hattını arayarak yapabilirsiniz. Hasar bildiriminde bulunmak için bazı belgelere ihtiyaç vardır. Bu belgeler:

    -T.C. kimlik numarası ve DASK sigorta poliçe numarası

    -Güncel tapu bilgisi

    -Hasar gören yapının açık adresi

    -Sigortalı kişinin telefon numarası

    -Eğer varsa, yapının diğer sigortalarına dair bilgi

Hasar bildirimi yapmanızın ardından binadaki hasarın incelenmesi ve rapor hazırlanması için DASK tarafından görevlendirilen bağımsız hasar tespit uzmanları gelir. İlgili rapora göre belirlenen hasarın onarılması için gerekli olan miktar belirlenir. Bu miktar sigortayı yaptıran kişinin yaşadığı bölgedeki bankalardan birine, DASK tarafından gönderilir. Tazminat ödemesi hasar tespitinin yapılmasından sonra yaklaşık 1 ay içerisinde gerçekleşir. Sigortalı olan kişi bankaya gideren kimlik belgesini ve primi ödenmiş olması gereken DASK sigorta poliçesini göstererek tazminat miktarını alabilir.

● Deprem Sonrasında Hasara Uğrayan Binalar Hakkında Uygulanacak Hukuki Prosedür :

   1. Yıkılmasına karar verilen binalar için en çok üç günlük süre verilerek tehlikenin giderilmesinin gerektiği maliklere bildirilir. Bu bildiriye karşı 3 gün içerisinde yetkili idare kurullarına itiraz edilebilir. Bu itirazlar da 3 gün içerisinde karara bağlanır.

   2. Fen kurullarının düzenlediği teknik mahiyetteki hasar tespit raporlarının doğru olmadığını düşünenler, bu raporların ilan tarihinden itibaren 30 gün içinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen irtibat noktalarına itiraz dilekçesi verebilirler. Bu itiraz neticesinde binaların hasar tespitleri yeniden yapılır. İkinci tespit sonucunda da raporun yanlış olduğunu düşünüyorsanız dava açabilirsiniz.

   3. Hasar görmüş ancak yıkımına gerek olmayan binalar için tamir kararı verilir ve tamir süresince binada oturulmaya izin verilmez. Bu binalar 1 yıl içerisinde tamir edilmezse yetkililer tarafından yıkım kararı verilir. İtirazlar, mahalli idare kurullarınca 5 gün içinde karara bağlanır. İtiraz sebepleri yerinde görülürse süre 6 ay daha uzatılır.

   4. Yıkık olduğu veya ağır, orta ve az derecede hasar gördüğü belirlenen binalardan mülkiyeti tüzel kişilere ait olanlara devlet tarafından yapılan bir yardım bulunmamaktadır.

   5. Depremde oturduğu bina zarar gören kişilerin, kendilerine veya eşlerine ait başka bir hasarsız binaları varsa o aileler bina ve inşaat kredisi verilmez.

   6. Afet sebebiyle hasara uğrayan dükkanlar için de sahiplerine kendilerine veya eşlerine ait başka bir hasarsız dükkanları olmadığı takdirde inşaat kredisi verilebilir.

   7. Deprem sebebiyle zarar gören binalarını kendileri yaptırmak isteyenler için “evini yapmak isteyen yardım yöntemi” vardır. Ancak buradaki koşul evin AFAD tarafından onaylanan bir yere yaptırılmasıdır.

   8. AFAD, ağır ve orta hasarlı yapılar için kredi yardımı yapmaktadır. Bu yapılan kredi ödemesi devlete geri ödenir. Geri ödenecek bedellerin ise ilk iki yılı ödemesiz olmak üzere, sonraki 18 yılda faizsiz olarak eşit taksitlerle geri ödemesi sağlanır.

   9. Türk Borçlar Kanunu’na göre müteahhitler, inşaat sırasında göstermesi gereken özeni göstermemesinden ve/veya ruhsata aykırı şekilde bina inşa edilmesinden doğan zararlardan sorumludur. TBK m.69’a göre “Bir binanın veya diğer yapı eserlerinin maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. İntifa ve oturma hakkı sahipleri de binanın bakımındaki eksikliklerden doğan zararlardan, malikle birlikte müteselsilen sorumludurlar. Sorumluların, bu sebeplerle kendilerine karşı sorumlu olan diğer kişilere rücu hakkı saklıdır.