İştirak Nafakası Davası ve İştirak Nafakası Süresi

İştirak Nafakası

Boşanma davalarının etkileri maddi ve manevi olarak devam etmektedir. Boşanma davalarının maddi sonuçlarından biri de iştirak nafakasıdır. Türk Medeni Kanunu madde 182/3 "Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır." demektedir. Yani boşanma, ayrılık ya da herhangi bir sebeple velayet hakkı kendisine verilmeyen eş çocuğun bakım ve eğitim giderlerine de katlanmakla yükümlüdür. İştirak nafakası boşanma davası ile birlikte ya da boşanma davasından sonra açılabilecek bir dava ile istenen bir nafaka çeşididir.

İştirak Nafakası; velayeti kendisinde bulunduran tarafın diğer taraftan isteyebileceği nafakadır. Boşanma davasında iştirak nafakasıyla ilgili bir talep olmasa da ergin olmayan müşterek çocuklar içim hakim de kendiliğinden nafakaya hükmedebilir. Boşanma davası devam ettiği sürece mahkeme tarafından müşterek çocuklar için tedbir nafakasına hükmedilebilir.

Mahkeme boşanma veya ayrılık kararının kesinleşmesiyle birlikte tedbir nafakasının iştirak nafakası olarak ödenmesine karar verecektir.

Yetkili ve Görevli Mahkeme

Boşanma davası, tedbir ve iştirak nafakası davasına bakmaya görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.

Boşanma davasıyla birlikte nafaka talebinde bulunulduğunda boşanma davası açmaya yetkili mahkeme tarafların davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesi veya eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesidir. İştirak nafakasının tek başına talep edildiği davalarda yani yalnızca iştirak nafakası, iştirak nafakasının arttırılması gibi davalarda yetkili mahkeme ise alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir. Davalının yerleşim yerinde de dava açılabilecektir.

İştirak Nafakasını Kimler Talep Edebilir?

İştirak nafakasını küçüğe fiilen bakan anne veya baba diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir.

Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçük için gereken hallerde nafaka davası, atanacak kayyım veya vasi tarafından da açılabilir.

Ayırt etme gücüne sahip olan küçük de nafaka davası açabilir. (HMK Md. 329)

İştirak Nafakası Ne Zamana Kadar Ödenir?

İştirak nafakası, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Çocuk ergin olur (18 yaşını doldurur). Evlenir veya mahkeme kararı ile ergin kılınırsa iştirak nafakası sona erer.

İştirak Nafakası Nasıl Hesaplanır? İştirak Nafakası Ne Kadar?

Müşterek çocuk için ödenecek olan tedbir/iştirak nafakası yalnızca belli bir şeye bakılarak bağlanmaz. İştirak nafakasının bağlanmasında hakim bir çok hususa dikkat edecektir.

İştirak nafakası miktarı çocuğun yaşı, nerede okuduğu, okula gidip gitmediği, giderleri, paranın alım gücü genel ihtiyaçları da dikkate alınarak anne veya babanın ekonomik durumu doğrultusunda belirlenerek hakim tarafından takdir edilir.

Çocuğun eğitim durumu (kreş, ana sınıfı, ilkokul, ortaokul gibi) iştirak nafakasının belirlenmesinde bir unsurdur.

İştirak Nafakasının Artırılması Davası

İştirak nafakasının yetersiz kaldığını düşünen taraf iştirak nafakasının artırılması davası açabilecektir. Bu durumda değişen koşullar, paranın alım gücündeki değişim, çocuğun yaşı, okulunun değişmesi, ödeme güçleri gibi durumlar göz önüne alınarak artırım yapılabilecektir. Bu hususta birkaç Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay kararı örneğine değinmek gerekmektedir.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi 2018/2973 E. 2020/34 K. sayılı ilamında "TMK.'nın 182/2. maddesinde; Velayet kendisine tevdi edilmeyen taraf, ekonomik imkanları ölçüsünde müşterek çocuğunun giderlerine katılmakla yükümlüdür. Diğer taraftan, iştirak nafakası belirlenirken ana ve babanın ekonomik durumları gözönünde tutulmakla birlikte velayet hakkı kendisine tevdi olunmuş tarafın bu görev nedeniyle emeğinin ve yüklendiği sorumlulukların karşılığı olağan harcamaların da dikkate alınması zorunludur.

Türk Medeni Kanunu'nun 327/1.maddesinde; çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerekli giderlerin anne ve baba tarafından karşılanacağı hükme bağlanmıştır. Aynı yasanın 328/1.maddesi hükmü gereğince ana ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Küçüğe fiilen bakan ana veya baba, diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir.(TMK. nun 329/1. maddesi)

Nafaka miktarı, çocuğun yaşı, ihtiyaçları, eğitim durumu ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de gözönünde bulundurulur. (TMK. m. 330/1)

TMK.'nın 331.maddesine göre; durumun değişmesi halinde hakim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler. Tüm bu maddeler doğrultusunda mahkemece iştirak nafakası artırım oranı belirlenirken; tarafların sosyal ve ekonomik durumları, çocuğun yaşı, eğitimi ve ihtiyaçları gözönünde bulundurulmalıdır." demektedir.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2008/15449 E. 200(716067 K. sayılı ilamında "İştirak nafakası; çocuğun yaşı, öğrenim durumu, ihtiyaçları ile günün ekonomik koşulları ve ana-babanın mali durumlarına göre takdir edilir.

Durumun değişmesi halinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler.

Hâkim nafaka takdirinde; tarafların mali durumlarındaki değişiklikleri ve çocukların ihtiyaçlarını araştırıp, gelirler arasında bir oranlama yaparak, önceki nafaka takdirinde taraflar arasında sağlanan dengeyi koruyacak bir karar vermelidir.

Somut olayda; küçüklerin yaşlarının büyümesi ve sınıflarının değişmesi nedeni ile ihtiyaçlarının arttığı mahkemece kabul edilmiş olduğuna göre, artan ihtiyaçları karşılayacak uygun bir nafakaya hükmedilmesi gerekirken, düşük nafaka takdiri doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir." demektedir.

İştirak Nafakası Ödenmezse Ne Olur?

İştirak nafakasının ödenmemesi gibi bir durum söz konusu olduğunda alacaklı icra takibi yapmalıdır. Borçlu yani nafaka yükümlüsü icra takibinde de herhangi bir ödeme yapmazsa nafaka alacaklısı icra ceza mahkemesine şikayet edebilecektir.

İcra İflas Kanunu madde 344 "Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.

Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir." demektedir.

İştirak Nafakası Zamanaşımı

İlamların icrası için zamanaşımı süresi 10 yıldır. İlamlar 10 yıl geçtikten sonra zamanaşımına uğrayacağı için icraya konulamayacaktır. Ancak bu durumun istisnası nafakalardır. Nafakalara ilişkin ilamlar 10 yıl geçse dahi icraya konulabilecektir. Ancak yalnızca son 10 yıllık nafaka alacağının icraya konulması mümkündür. 10 yıldan önceki nafakaların icraya konulması durumunda zamanaşımı söz konusu olacağından bu hususta bir itirazda bulunulması durumunda 10 yıldan önceki nafakaların icrasının iptali söz konusu olabilecektir.

Tedbir ve iştirak nafakalarında sorun yaşamamak adına aile ve boşanma avukatı ndan destek almanızı tavsiye ederiz.